પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના

વર્તમાન સરકારે સ્વચ્છ રસોઈ ઇંધણની ઉપલબ્ધતા અને જોગવાઈ માટે ગરીબી રેખા (BPL) ની નીચે જીવતા લોકોના લાભ માટે 2016 માં પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના યોજના રજૂ કરી હતી.

શું છે પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના યોજના?

પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય BPL સ્થિતિમાં રહેતા લોકોને સ્વચ્છ ઈંધણ ઉપલબ્ધ કરાવવાનો છે. ગરીબો સામાન્ય રીતે અશુદ્ધ રસોઈ ઇંધણનો ઉપયોગ કરે છે જેમાં હાનિકારક તત્વો હોય છે. આ યોજનાનો હેતુ તેને એલપીજી સાથે બદલવાનો છે.

વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ)ના એક રિપોર્ટ અનુસાર, મહિલાઓ દ્વારા અશુદ્ધ ઈંધણમાંથી શ્વાસમાં લેવામાં આવતો ધુમાડો પ્રતિ કલાક 400 સિગારેટ સળગાવવા જેટલો છે.

આ યોજના ત્રણ મુખ્ય ક્ષેત્રો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે:

a મહિલા સશક્તિકરણ

આ યોજના BPL પૃષ્ઠભૂમિની મહિલાઓને એલપીજી ગેસની જોગવાઈ સાથે સશક્તિકરણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે જેથી કરીને તેઓ તેમના ઘરોને સ્વચ્છ ખોરાક ઉપલબ્ધ કરાવી શકે. BPL પરિવારો હેઠળની મહિલાઓ સામાન્ય રીતે હાનિકારક પરિસ્થિતિઓમાં લાકડાં એકત્ર કરવા માટે બહાર જાય છે. આ યોજના તેઓને ઘરે સલામત રસોઈ સુવિધાઓનો ઉપયોગ કરવા સક્ષમ બનાવશે.

b અશુદ્ધ ઈંધણને કારણે થતા સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ સામે લડવું

ગરીબો અન્ય વિવિધ ઇંધણનો ઉપયોગ કરે છે જે રાંધવા માટે અયોગ્ય છે, જે તેમનામાં ગંભીર આરોગ્ય વિકૃતિઓનું કારણ બને છે. આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય તેમને સ્વસ્થ રહેવા માટે એલપીજી ગેસ સુધી પહોંચવામાં મદદ કરવાનો છે. તેઓ સામાન્ય રીતે અશુદ્ધ ઇંધણના ધુમાડાને કારણે શ્વસન સંબંધી વિકૃતિઓને આધિન હોય છે.

c પર્યાવરણીય સંરક્ષણ

આ અશુદ્ધ ઇંધણમાંથી નીકળતો ધુમાડો સામાન્ય રીતે પર્યાવરણ માટે ખરાબ છે. તેનો વ્યાપક ઉપયોગ ગંભીર પર્યાવરણીય સમસ્યાઓનું કારણ બને છે. ઉપયોગને અંકુશમાં લેવાથી પર્યાવરણનું રક્ષણ કરવામાં મદદ મળી શકે છે.

પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના માટેની પાત્રતા

યોજનાના લાભો મેળવવા માટે લાયક બનવા માટે નીચેના માપદંડો જરૂરી છે-

1. કાનૂની વય

અરજદારની ઉંમર 18 વર્ષ કે તેથી વધુ હોવી જોઈએ.

2. આવક

અરજદાર BPL પરિવારમાંથી હોવો જોઈએ. આઆવક કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત બીપીએલ પરિવારો માટે દર મહિને કુટુંબની મર્યાદાથી વધુ ન હોવી જોઈએ.

3. અગાઉનું એલપીજી કનેક્શન નથી

અરજદાર એવી વ્યક્તિ ન હોવી જોઈએ કે જેની પાસે પહેલેથી જ LPG કનેક્શન હોય.

4. BPL ડેટાબેઝ સાથે નોંધાયેલ

અરજદાર SECC-2011 ડેટા હેઠળ સૂચિબદ્ધ હોવું જોઈએ અને ઉપલબ્ધ માહિતી ઓઈલ માર્કેટિંગ કંપનીઓના ડેટાબેઝ સાથે મેળ ખાતી હોવી જોઈએ.

પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના માટે કેવી રીતે અરજી કરવી

યોજના માટે અરજી કરવાની પ્રક્રિયા એકદમ સરળ છે. અરજદારોએ ચોક્કસ દસ્તાવેજો આપવા જરૂરી છે જેથી કરીને તેઓ તેમની આગામી જોગવાઈ માટે સરળતાથી સૂચિબદ્ધ થઈ શકે.

• અરજદારે આ કેટેગરી માટેનું ફોર્મ પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજનાની વેબસાઈટ પર અથવા દેશના કોઈપણ એલપીજી આઉટલેટ્સ પર ઉપલબ્ધ કરાવવાનું રહેશે.
• અરજદારે નામ, ઉંમર, જેવી વિગતો ભરવાની રહેશે.બેંક ખાતાની વિગતો, આધાર કાર્ડ નંબર વગેરે.
• અરજદારે જરૂરિયાતોના આધારે તેમને કયા પ્રકારના સિલિન્ડરની જરૂર છે તેનો ઉલ્લેખ કરવો જરૂરી છે.
• યોગ્ય રીતે ભરેલું ફોર્મ નજીકના એલપીજી આઉટલેટ પર સબમિટ કરવાનું રહેશે.

પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના માટે જરૂરી દસ્તાવેજો

• નગરપાલિકાના અધ્યક્ષ અથવા પંચાયતના વડા દ્વારા અધિકૃત BPL પ્રમાણપત્ર
• BPL પરિવારો માટે રેશન કાર્ડ
• ઓળખનો પુરાવો જેમ કે મતદાર આઈડી/આધાર કાર્ડ
• પાસપોર્ટ સાઇઝનો ફોટો
• વપરાશનું બિલ
• લીઝ કરાર
• ઘરની નોંધણીના દસ્તાવેજો
• બેંકનિવેદન

યોજનાના ભંડોળ માટે ફાળવેલ બજેટ

આ યોજના ભારત સરકારના પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રાલય હેઠળ આવે છે. નાણાકીય વર્ષ 2016-17 માટે રૂ. 2000 કરોડ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવ્યા હતા. 1.5 કરોડથી વધુ પરિવારોને ફાયદો થયો.

આ યોજના રૂ. 8000 કરોડના બજેટ સાથે ત્રણ વર્ષ માટે લાગુ કરવામાં આવી હતી. પાત્ર પરિવારોને રૂ. ઘરની મહિલા વડાના નામ હેઠળ દર મહિને 1600 સહાય.

રોજગારીની તકો

પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના લગભગ 1 લાખ લોકોને રોજગાર અને ઓછામાં ઓછા રૂ.ના વ્યવસાયની તકો પૂરી પાડે તેવી શક્યતા છે.10 કરોડ સમય ગાળામાં. ગેસ સ્ટવ, રેગ્યુલેટર વગેરેના પ્રમોશન સાથે આ યોજનાથી મેક ઇન ઇન્ડિયા ઝુંબેશને ખૂબ જ ફાયદો થવાનો છે.

તાજેતરનું અપડેટ

પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ યોજના યોજના ભારત સરકાર દ્વારા કોવિડ-19 ની મંદીને કારણે ગરીબોને આર્થિક પડકારોનો સામનો કરવા માટે શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ યોજના હેઠળ, પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજનાના લાભાર્થીઓને એપ્રિલ, મે અને જૂન 2020 માટે ઘર દીઠ 3 એલપીજી ગેસ સિલિન્ડર આપવામાં આવશે. આ સિલિન્ડરો મફતમાં આપવામાં આવશે.

નિષ્કર્ષ

આ મુશ્કેલ સમયમાં પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજનાની મોટી અસર પડશે. BPL પરિસ્થિતિમાં જીવતા લોકોને દેશમાં લોકડાઉનની પરિસ્થિતિમાંથી પસાર થવામાં મદદ કરવા માટે LPG સિલિન્ડરની મફત ઍક્સેસ મળી શકશે.કોરોના વાઇરસ. ઓછામાં ઓછા 8 કરોડ લોકોને આ યોજનાનો લાભ મળવાની આશા છે.